Thursday 5 December 2013

সেঁওতা
======

কাৰোবাৰ মুখৰ পৰা ওফৰি অহা তেজ এসোঁতা
দলি এটা হৈ দৌৰি যায়,
কপালত তেঁওৰ খলকি উঠা
সাইলাখ এটা গধূলিৰ হ্ৰদ,
পাৰত সময়ৰ আঙুলিৰ অনন্ত মৌনতা ;

হে জননী
বহলাই দিয়া তোমাৰ শিৰৰ বাট,
এই যে এৰি আহিলো তেঁওক এটা দুখৰ সিপাৰে
এই যে ঘুৰি চাও বুলিও চাব নোৱাৰিলো
এতিয়াও মোক ৰিঙিয়াই মাতে
খুলি থয় প্ৰাৰ্থনৰ প্ৰাঙ্গন,
মাটিৰ চাকিৰ পোহৰত এতিয়াও পুঁৱায় তেঁওকলৈ
উচুপনিৰ চুলিত
ৰাতিৰ বিষাদ বিশেষণ;

কি নাম দিও এতিয়া তাক
বুকুজুৰি যাৰ শূন্যতাৰ অজুহাত,
বাট বিচাৰি পিন্ধি ল’লো শেষত
তেঁওৰ নিথৰ ঠিকনা মোৰ দগ্ধ খোজত ,
কি নাম দিও এতিয়া তাক,
উচ্চাৰণ জুৰাই গুছি গ’ল যাৰ
মৌনতাৰ আকণ্ঠ অনুৰাগ !!

************
০৫-১২-১৩

(এমাহ আগত এটা পথ দূৰ্ঘটনাত মোৰ অতি অন্তৰংগ বন্ধু এজনে তাৰ প্ৰিয়তমা পত্নীক হেৰুৱায়, লগতে সি আৰু তাৰ এবছৰীয়া শিশুটো আঘাটপ্ৰাপ্ত হয় l
ভগৱানে তাক এই দূঃসময়ৰ মুখামুখি হব পৰা শক্তি আৰু সাহস দিয়ক l )

Saturday 30 November 2013

কথক
=======

কাৰ নাভিৰ ইমান গোন্ধ,
সাৰ পাই উঠিল অৰণ্যৰ নিনাদ,
জিভাত তেজৰ ছাই লৈ
আমি ইজনে সিজনক চুমি চালো,
দুহাতত প্ৰাৰ্থনাৰ বিষাদ লৈ
আমি ইজনে সিজনক চুই চালো
আৰু ক’লো
এই ভালপোৱা যেন
শূন্যতালৈ পূৰ্ণতাক তুলি ধৰা
কোনো ভীক্ষুকৰ উদাৰ দুহাত !!

*************
৫-১১-১৩

Tuesday 15 October 2013

সেউজী পাতৰ কাহিনী
==================

চাইৰেনৰ মাতে পুৱাটোক হেচুকি জগায়;
কপালৰ পৰা ৰ’দলে এটা জুনুকা বাট
আঙুলিৰ পৰা বুকুলে এটা নুফুটা মাত
দো খাই আহে নীৰৱতাৰ জুৰি,
মুকলি ঝুমুৰ এটা হৈ তাই
ছা-পোহৰৰ গাঠি ভাঙে এককাল সেউজীয়াত ;

লাল চাৰি পিন্ধি ৰ’দৰ
দিনটো যেতিয়া তাইৰ বুকুৰ দ’ খিনিত ঘামে
বেলিটো অলপ জোৱান হয়,
দিৱানা হয় নাহৰৰ ছাঁবোৰ অলপ
এটা দুটা কলি তাইৰ হাহিৰ
এটা দুটা পাক তাইৰ লাহী আঙুলিৰ,
আৰু পিঠিৰ টুকৰীটোত আওজি
ভঙনীয়া সুখবোৰে আবেলিৰ ভাগৰ পলুৱায় অলপ ;

কথা নাছিল যদিও
গধুলিতে দোভাগ হয় ৰাতিটো,
কেৰাচিন তেলৰ চাকিত হাড়িয়াৰ গোন্ধ এটা
জ্বলি জ্বলি নুমায়,
কৰবাত নিমখীয়া জোন এটা
নুমাই নুমাই জ্বলে,
থুনুক-থানাক দুখন হাতৰ মৰম
তাইৰ শোকতে
দুৰৰ কোনো মাদলৰ মাত হৈ বাজে;

কান্দোনৰ কোলাত সাঁচি থোৱা ঘুমতি এটা
ধৰফৰায় ধৰফৰায় বাউলী হয়,
তিনিদিনৰ জ্বৰতে তাইৰ কেচুৱাটো সিদিনা
যদি থৰ নালাগিলহৈ... !!

*******************
১৫-০৯-১৩

Saturday 31 August 2013

কৃষ্ণ উপজিব আজি ৰাতি
===================

হাঁহিৰ গোন্ধ এটা ৰৈ বৈ ফুলিব,
কান্দোনৰ গোন্ধ এটা আহি কোলাতে শুব;
মেঘৰ মজলিচত
খবৰটো ইকাণৰ পৰা সিকাণলৈ বাগৰি যাব ,
আজি ৰাতি হেনো কৃষ্ণ উপজিব !

এটা উলাহ বৰষুণৰ দৰে জাক পাতি
এটা আদৰ ঠুনুক ঠানাক দুহাত মেলি;
হাঁহো নে কান্দো, কান্দো নে হাঁহো
বুকুত বুকু থৈ বুকুতেই ঠন ধৰি উঠো ;
দুখৰ দুৱাৰ মাৰি সুখৰ মাদলি
ৰাতিৰ ডিঙিয়ে ডিঙিয়ে ওলমিব,
আজি ৰাতি হেনো কৃষ্ণ উপজিব !

কান্দোনৰ গছ এদাল চিত্‍ হৈ পৰি ৰব,
মেঘৰ মজলিচত খবৰটো
ইকানৰ পৰা গৈ সিকানতে জলকা মাৰি ৰব ,
আজি ৰাতি হেনো ৰাধা উপজিব ;
ডাষ্টবিন আই হব
পিতনি হব পিতাই,
জয়াল ৰাতিয়ে কেচা কান্দোনবোৰ তাইৰ
জীয়াই জীয়াই ডিঙি চেপি মাৰিব,
যমুনাৰ পাৰত কৃষ্ণ চিঞৰি চিঞৰি বলিয়া হব;

আজি ৰাতি হেনো ৰাধা উপজিব !!

****************
২৮-০৮-১৩

Saturday 10 August 2013

কোকেইন
========

সিৰাৰ দাতিয়েদি গুছি যায় নিমাওমাও সমুদ্ৰ;
পিয়াহত পোত যায় টোপনিৰ আঙুলিবোৰ ,
হাড়ত উদযাপন কৰি নিৰ্বানৰ দিন
ধূসৰতাৰ ধ্যান ভাঙি বুদ্ধ হোৱা
আমি একোজন
ৰাতিৰ সিপাৰৰ মৌন বোধিসত্ত্ব;

কাৰ টোপনিত বাজি উঠে এখন বীণ ?
দূৰৈত থৈ আহিছিলো যে ৰাতি এটা
ওৰেটো বাট মাতি আহিছিলো যে প্ৰাৰ্থনা এটা,
এতিয়া আঙুলিত ওলমি ৰয় আক্ৰান্ত আয়ুস
চকুত জ্বলি যায় চুলেই
অশ্ৰুৰ দুৰ্লঙ্ঘ্য দৰ্শন;

আমাৰ কান্দোনৰ খটখটিবোৰ পিছলাই
ক্ৰমশ অচেতন হৈ আহে এটা বাট যন্ত্ৰণালৈ ;
শিৰৰ জীয়াতু নুমুৱাই
ক্ৰমশ জাগৃতি হৈ আহে এটা নিদ্ৰাৰ ফুল
স্বপ্নৰ ধতুৰা হাতত লৈ ;

খোজৰ দুৱাৰমুখ তিয়াই
আমি যাক বিচাৰি ফুৰিছো
সেয়া জানো কোন প্ৰতিবিম্বৰ দেহ নে আত্মা ?

আঃ অমোঘ স্থবিৰতা,
যি গতিৰ নগ্নতা ভৰিত বান্ধি ল’লো আমি
সেয়া জুই নে শিপা ?
অৰ্পিতা কোনো আৰতিৰ দৰে
অদ্ভুদ এক অপাৰ্থিৱতাৰ এটা তুমুল স্পৃহা
ঠিক ভালপোৱাৰ দৰে উদযাপিত হৈ ৰয়
নিৰ্যাতিত নাভিত আমাৰ এতিয়া;

আমি যেন পুনৰ থিয় হলো,
তেজৰ সতে সলাই ললো অনাদিৰ প্ৰথম বসন্ত,
আৰু শূন্যতাৰ সতে সময়ৰ মহান আধ্যাত্ম !

*******************
০৮-০৮-১৩

Sunday 4 August 2013

আৰণ্যক
=======

কেতিয়াবা উচ্চাৰণতো বাগৰ সলায় মৌনতাৰ নাৰী,
ৰাতি ভৰি কথাৰ বকুল, কালৈ হাত মেলি ?

কালৈ হাত মেলি বন্দৰৰ ওপঙা সপোন ?
কালৈ উজাগৰ পতাকা, দুখৰ ইমান আপোন ??

হাতৰ অৰণ্যত শোকৰ ৰুদ্ধশ্বাস আজাৰ,
নিজান শিপাত তিৰবিৰ
ৰাতিৰ নিদ্ৰিত দুপৰ !
হে প্ৰাণময় পাৰ্থিৱতা,
যাক এৰি থৈ আহিলো তেঁওকেইতো তুলি ললো পুনৰ,
এতিয়া,
কাক খুন্দিয়াই, বুকু বিচাৰি শোকৰ এই অনন্য প্ৰতিভা ?
কাক বিচাৰি অনুতাপৰ এই শব্দ-কবিতা ?

সমৰ্পনৰ সকলো পাপ তেঁওলৈ থলো,
দুখৰ সকলো প্ৰশংসা তেঁওলৈ থলো,
এতিয়া দেহেদি বাগৰি যায় মৌনতাৰ প্ৰগলভ উচ্চাৰণ
ক্ৰুৰ কোনো আততায়ীৰ হাতৰ চুৰি যেন....!!

*******************
২২-০৭-১৩

Saturday 13 July 2013

আলাপ
==========

কাৰো বাবেতো কোনো ৰৈ নাথাকে,
আশ্ৰিতা নাৰীৰ দৰে শোকৰ এই সহজ সমৰ্পন
সাৰে থাকে কেৱল প্ৰাৰ্থনাৰ ইপাৰে সিপাৰে ;

শব্দৰ সেঁতু বগাই নামি অহা অষ্টাদশী অৰ্থ
যাৰ বুকুত কবৰৰ দুপৰ বাট হৈছিল,
দুৱাৰ খুলি ৰৈ থাকে তেঁওলৈ
শোকৰ আগন্তুক,
আমন্ত্ৰিত আলিংগনৰ প্ৰান্তৰে প্ৰান্তৰে;

নিজৰ বাহিৰে আমি কাকনো হেৰুৱাব পাৰো ?
ভালপোৱাৰ এটা বিলক্ষণ অজুহাতত
কেতিয়াবা তুলি দি থৈ আহো নিজক তেওঁৰ দুহাতত
এটা দুখৰ ভাস্কৰ্য্যৰ দৰে;

কাৰো বাবেতো কোনো ৰৈ নাথাকে,
সোৱঁৰণিৰ অবধাৰিত বাটেই
গুচি যোৱাৰ বাট, উভতি নহাৰ বাট !
গহীন সন্ধ্যাৰ অনাবৃতা এটা শংখধ্বনিৰ দৰে
সকলো অবাটৰ মুখতে ৰৈ আছিল তেঁও
নিৰ্যাতনৰ সমস্ত লিপি লিখি লৈ নিখুত আত্মাত ;

কাৰুণ্যৰ ওঠে ওঠে নিনাদিত হৈ আছিল সিদিনা
দুখৰ দেঁওলগা মাত !

******************
১৩-০৭-১৩

Friday 7 June 2013

আজাৰ
========

শব্দৰ অতীত আছিল সেই অৰ্থ,
নগ্নতাৰ দৰেই সহজ আৰু পৱিত্ৰ
য’ত শিৰ থৈ শুইছিল আমাৰ প্ৰতিবিম্বত দেহ ;
দাপোনৰ আত্মবিস্মৃতিৰ দৰে,
দেহান্তৰিত কোনো প্ৰাৰ্থনাৰ দৰে
এতিয়া আত্মাৰ অৰণ্যত হিম নে বসন্ত
আমিও হয়তো নাজানো;

কাৰ বাবে এই জয়ধ্বনি, পোহৰৰ আঙুঠিৰ ছায়ামনি ?
মণিবন্ধত বিৰাগ বান্ধি সময় কিয় বাৰে বাৰে অনুতাপৰ নিৰ্বাক বৈষ্ণৱ;
এই মথাউৰি ভাঙি যেন হ’ম চৈতন্যৰ উজাই বোৱা সোঁত
এই শূন্যতাৰ নাড়ী চিগি হ’ম যেন নিবৃত্তিৰ জাৰজ প্ৰসৱ;

এই স্থবিৰতাৰ সকলো বুনিয়াদ ভাঙি
নিদ্ৰাৰ সিৰাই সিৰাই
তাণ্ডৱ নাচক নটৰাজ কথক ,
এই মাটিৰ ঈশ্বৰ বন্দিত হওক এজাক বৰষুণৰ শিপাত;
দেহ ফালি ওলাই আহো আমি উত্‍কণ্ঠ আলাপ হৈ,
আত্মাৰ বাকলি খুলি গজি আহো একান্তত
কোনো বোধিদ্ৰুমৰ বিটপ হৈ,
তেজৰ তন্দ্ৰা গচকি
খোজৰ মূলত জাগি উঠক পুনৰ
পূৰ্ণতাৰ শৰীৰী পৌৰুষ, মুগ্ধতাৰ বিমূৰ্ত্ত নাৰী;

এই স্বাধীনতা কামিহাড়ত লিখি থোৱা
মোৰ চেতনাৰ উৰ্দ্ধবাহু দিন, প্ৰাৰ্থনাৰ শুভ্ৰ-অশ্ব;
যাৰ দৃষ্টিয়েদি ম‍ই উঠি যাও দুৰাৰোগ্য শব্দলৈ
যাৰ নিশ্বাসেদি ম‍ই নামি আহো মোৰ অনুৰূপ অৰ্থলৈ;
সত্য য’ত কেৱল ভালপোৱাৰ শব্দ-অভ্যাস,
সত্য য’ত কেৱল উশাহ নামৰ এই ক্লীৱতাৰ মুক বিলাপ;

খোজবোৰ যদি কেৱল খোজেই হ’ল হৈ....
ইচ্ছামতি নদীৰ দৰে সময়ৰ এই অনুশোচনা
বাৰে বাৰে ঘুৰি আহো নিজৰ কাষলৈ,
পাৰত তিতে বেনাম কোনো নাবিকৰ কবৰ
খোজবোৰ যদি কেৱল খোজেই হ’লহৈ;
এথোপা ফুলৰ আয়োজন জাহাজঘাটত ডুবি
সান্ধ্য প্ৰতিশ্ৰুতিবোৰক সোঁৱৰাই,
ঢৌৰ আজাৰত দুলি
অক্ষমতাৰ আগন্তুকক শেষ অভিবাদন জনাই যায়
জয়াল সমুদ্ৰৰ হাতৰ এটা বিদায় মুদ্ৰাই,

নিজকে ক্ষমা কৰিব নোৱাৰাৰ অপৰাধত সকলো নাবিকেই
হয়তো এদিন অপৰাধী;

কোনোবাদিনা আমি নিজকে পুনৰ বিছাৰি পামগৈ
হয়তো কোনো ফকিৰৰ দোৱাত,
ক্ষমাৰ সৰল আত্মীয়তাত
আমিও হয়তো এদিন ৰোমন্থিত হ’ম
শোকৰ দৰে নিস্পাপ কোনো এটা পাপত,
শব্দৰ অতীত হব যাৰ মৌন পশ্চাতাপ !!

***************
০৮-০৬-১৩

ষ্টেশ্যন
=======

যিসকল আৰু ঘুৰি নাহিল
তেওঁলোকৰ বাবেই ৰৈ থাকে ষ্টেশ্যনবোৰ,
ধোঁৱাৰ ৰেলেগাড়ীবোৰ;
সমান্তৰাল ক্লান্তিৰে ৰাতিয়ে টানি নিয়ে স্বপ্নৰ লোহা ;
অৱচেতন আদ্ৰতাৰ কিছু মামৰ আঙুলিৰ জোৰাই জোৰাই
শোকৰ দৰে এটা নিশাচৰ অসুখ হাঁড়ৰ চকাই চকাই,
ঠিক নিদ্ৰা নহয়
ষ্টেশ্যনত ৰেলগাড়ীবোৰে সলাই লয় এটা শূন্যতাৰ দোমোজা ;

প্ৰতিখন চহৰেইতো আপেক্ষাৰ জয়াল জঁকা,
প্ৰতিটো যাত্ৰাইতো পলায়নৰ নতুন আখাৰা;
ঠোঁট শুকুৱাই বহি ৰয় কেৱল ৰোমন্থনৰ জংচন
সহযাত্ৰি য’ত কোনো ফুলশয্যাৰ আততায়ী,
সেই একে অনিদ্ৰাৰ দেৱাল লিখন পঢ়ি
ৰাতিবোৰ কাৰ্শলা সাপ হৈ বগাই যায়
প্লেটফৰ্মৰ উজাগৰ কান্ধ;
হেজাৰ আয়োজনৰ শেষতো সেই একে অনুতাপৰ কয়লা পুৰি
সাৰে ৰয় ষ্টেশ্যনবোৰ,
উকিৰ কৰতেৰে দুফাল কৰি শেষ ৰাতিৰ অৱসাদ !!

**************
০৭-০৬-১৩

Sunday 2 June 2013

ইৰম
=====

চিত পখিলা চিত পখিলা
কোন পৰীৰ পাখিত অনুৰাগ থৈ
ভালপোৱাই পিন্ধে তেজৰ মুকুতা,
তুমি জানো জানা ?

সেই যে পাহাৰত ফুলিছিল সাঁতটা কবৰ,
সীহৰ অৰণ্যই শিপাত তুলি লৈছিল
আলতীয়া দেহৰ খনিজ
তাতেই তেওঁ বুকু পাৰি বহে;
সপোনৰ দিহিঙ সপোনৰ দিপাঙ
বন্ধকত থৈ
সতীৰ্থ নদীৰ বিষন্ন বুৰঞ্জী,
নিৰন্ন হাতেৰে তেৱেইতো লিখে;

জখমৰ জোন হাকুটিয়াই নামি আহে কলিজাত
লেলিহান ৰাতি,
উচুপনিৰ বাগিচাই বাগিচাই এপিটাফৰ বনফুল;
আউসীৰ অজুহাতত উলংগ কৰা জোনবোৰক
সেয়া তেওঁ
শুশ্ৰূষাৰ মখমল হৈ সাৱতি,
নিঃকিন হুমুনিয়াহবোৰৰ ফেৰেঙনিত
প্ৰতীক্ষাৰ অৰ্কিড হৈ সেয়া তেওঁ,
যেন কোনো সন্ধিয়াৰ অম্লান আৰতি;

হৃদয়ত হেলাম দি থিয় হব খোজা
ৰ’দৰ প্ৰতিবাদ,
তেওঁ লিখি লৈছিল হাড়ৰ দিনপঞ্জিত ;
বুকুত আজিও নিতিতা এটা বালিচৰ,
কিমানটা যে শাওণ, আৰ্তনাদৰ
কেইজাক যে বৰষুণ, লোতকৰ
কলিজা পুৰি নামি গ’ল ;
নিৰাহাৰ প্ৰাৰ্থনা এটা হৈ তেওঁ এতিয়াও সেই শৃংগত
শিলত পোখা মেলি
বৈ আছে মাটিয়ে পানীয়ে য’ত
তেওঁৰ তেজ, তেজৰ কোবাল খবৰ !

****************
(লৌহমানৱী ইৰম শৰ্মিলাৰ হাতত)
২২-০৫-১৩

Sunday 19 May 2013


বাৰিষা
=======

আকাশৰ গালত চকৰা চকৰ বগাচৰম
চালা, ডাৱৰৰ নাম এনেই বদনাম;

ৰ’দো দিয়ে হেনো আৰু বৰষুণো,
চুলিত হেনা কৰা মেঘ বান্ধি
ডেউকা মেলি উমনি দিয়ে নদীয়ে
নষ্ট পৃথিৱীৰ জৰায়ু,

বৰষুণৰ বুৰঞ্জী মেলি
মোৰ চালত সদায় পৰেহি
এটা নাম নজনা ৰাতি,
তামৰঙী বিষাদে বুকুতে তিয়াই যায়
সন্ধিয়াৰ শেষটো চিগাৰেটৰ আমেজ;
ম‍ই যেন আকৌ এবাৰ ঘুৰি আহো চেতনাৰ পৰা
আৰু বিচাৰি ফুৰো তেঁওক
তোলপাৰ কৰি শূন্যতাৰ শেষ ৰেওৱাজ !

*****************
১৬-০৫-১৩

Friday 17 May 2013

উচ্চাৰণ
=======

কোনোবাদিনা আমি সঁচাকে কথা পাতিম,
উচ্চাৰণৰ কণ্ঠহাড় খুলি থৈ
শব্দ হ’ব জিহ্বাৰ চিৰায়ু তিলক,
ধ্বনি আমাৰ পৰিচয় প্ৰত্যাশী যাত্ৰা
আৰু আমি মুক পৰ্য্যটক;
প্ৰতিটো খোজতেই এৰি থৈ আহো
একোটা অনুতাপ,
প্ৰতিটো খোজতেই জ্বলাই থৈ আহো
উচুপনিৰ এটা অবিচল জতুগৃহ ;

ওঠত আমাৰ পিয়াহৰ দুৰ্লভ নিয়তি, প্ৰাণত প্ৰিয়তম বিষাদ ;
কপালত জ্বলি ৰয় অনিশ্চয়তাৰ
বিস্মিত বিশ্বাস;
স্পৰ্শত তেঁওৰ ক্ষমাৰ কীৰ্তি, তেজত সমৰ্পনৰ সুবাদ,
ধোঁৱাৰ সিপাৰে যেন এটা ছাঁই আওৰাই ৰয়
বৰষুণৰ কোৱাৰিত জুঁইৰ শেষ শব্দহীনতা,
কেতিয়াবা পাপৰ দৰে সহজ
আৰু কেতিয়াবা স্বীকাৰোক্তিৰ দৰে দুৰ্বিসহ
তেওঁ মোক চুই যায়,
আৰু ম‍ই তেওঁ বুলি চুই চাও বাৰে বাৰে
স্পৰ্শৰ সিপাৰৰ সমস্বৰ শুভ্ৰতা;

অৱশেষত সেই পাৰ্থিৱ পুৱা
উজাগৰ আঙুলিত আমাৰ চিকমিকাই উঠিছিল
নেপথ্যৰ এটা নুশুনা উচ্চাৰণ,

এতিয়া নাভিত সুদূৰ বিষাদ
শোকৰ মুঠিত তিতি উঠে নিমাত এটা জয়ধ্বনি,
প্ৰতিধ্বনিৰ শংকু্ৱেদি সৰকি
আমি যেন বাজি ৰ’লো ইটোৱে সিটোৰ মৌনতাত,
আৰু বিনিময় কৰিলো
উদ্ধৃতিৰ আঙুলি, প্ৰাৰ্থনাৰ দুহাত;

যিবোৰ কোৱা নহল,
কোৱাৰ পিছতো যিবোৰ উচ্চাৰিত নহল,
আচলতে সেয়াই নাছিল জানো আমাৰ কবলগীয়া ?

************
১৮-০৫-১৩

কেতিয়াবা
==========

কেতিয়াবা সময় কটোৱাতো
বৰ কষ্টকৰ হৈ নপৰেনে আপোনাৰো ?
বৰ কষ্টকৰ হৈ নপৰেনে
চিগাৰেটৰ ধোৱাৰ শূন্যতা,
কেতিয়াবা ফিকা হৈ নপৰেনে হঠাতেই
পৃথিৱীৰ সকলো ভাল লগা কবিতা
খায়াম, নৱকান্ত অথবা নেৰুদা ?

গধুলিৰ হাতত মায়াময় আবেলি
যেতিয়া থমথমকৈ বহি থাকে
সকলো বিৰাগ সামৰি,
পৃথিৱীৰ সকলো দুখৰ নদী
সাতুৰি পাৰ হৈ আহি
নতুনকৈ প্ৰেমিক হব মন যায়;

অযুত ৰাতি আপেক্ষা কৰি ৰব মন যায়
বেলিফুলৰ দৰে দুটা চকুৰ
যাৰ বাবে
প্ৰতিটো ঋতুৱেই সেউজীয়া,
যাৰ ওচৰত প্ৰতিখন টলবল চকুৰ চহৰ
সুখী সুখী ভাবৰ উপত্যকা ;

*************
১৪-০৯-০৩

Saturday 27 April 2013


কুঁৱলী
======

হঠাতেই সাৰ পাই উঠো কেতিয়াবা
শৰীৰটো দাঙি উলিয়াই আনো নিজক
আৰু খেপিয়াই ফুৰো..
খেপিয়াই ফুৰো জানো কিহক ?
কোনে মাতিছিল ৰিঙিয়াই দেহৰ ৰাতিত,
তুষাৰত পোত গৈ থকা এখন হাত যেন
কাৰ সেই নিৰল মাত ?

ক’ত শুনিছিলো জানো, ক’ত শুনিছিলো জানো !

*************
২৭-০৪-১৩

শকুন্তলা
=========

ওলোটাই থলেই নদী ঠিকনাৰ অতীত,
তন্ময় এটা বেলি মাদলি হৈ ওলমি ওলমি
তোৰ নাম লৈ লহিয়াই আহিছে,
শকুন্তলা,
আজি আৰু যাও বুলি নকবি ;
নৈৰ মুঠি কেতিয়াবাই সুলকি পৰিল
কেতিয়াবাই সুলকি পৰিল
ৰৰৌৰৌৱা আপেক্ষাৰ কায়কল্প তাবিজ,
পাহৰণিৰ তপোবন কদমত তুলি
ৰৈ আছে তোলৈ শোকৰ অশ্বাৰোহী;
জাৰি জোকাৰি শূন্যতাৰ শৃংগাৰ,
সামৰি সুতৰি ব্যগ্ৰতাৰ অলংকাৰ
আজিতো আৰু যাও বুলি নকবি !!

স্মৰণৰ সুদীৰ্ঘ অক্ষমতাই
সঁজাতী সময়ক পিন্ধাই দিছে জলমগ্ন দুখৰ পোৱাল,
গজি গজি নাভাগৰা
প্ৰতীক্ষা জোৰা বিষাদৰ নাঙঠ উদ্ভিদ ;
এতিয়া আঙুঠিত জিভা কামুৰি অভিসাৰৰ নাৰাজ ৰাতি,
সম্বন্ধৰ দুপাৰ জুৰি হাওলি আহিছে
মেঘালী ৰাতিৰ বিষন্ন বিদ্যুত্‍;
কোন বলিয়া কালিদাসৰ পাখিলগা কলমৰ খোচে
তোক বাৰু পিন্ধাই দিয়ে দুখৰ বৰ্তমান ?

ৰ’দৰ সিপাৰে নৈখনৰ নৰীয়া
তপত বালিত চিকমিকায় কেৱল পিয়াহ ডুবাৰ গান,
আঙুলিৰ ছাত জিৰাব খুজি ৰঙাঘোঁৰাৰ ৰথ
উভতি যায় কিংবদন্তীৰ কেঁকুৰিৰ পৰা;
ক’ত এৰি থৈ আহিলি বুকু কাটি উলিওৱা
আপেক্ষাৰ শালগ্ৰাম, উচুপনিৰ
এশ এটা ৰাতিৰ উজাগৰ ফচিল
নিদ্ৰাই হাতত বাকি দিয়া ;
ত‍ই জানো নাজান
সোণৰ সুৰংগত দুৱাৰ মাৰি টোপনি যায়
প্ৰতিশ্ৰুতিৰ কেইহেজাৰ টেৰাকটা ?

শকুন্তলা
ত‍ই আশ্ৰমকন্যা স্বপ্নহাৰা দিনৰ,
ত‍ই শাপিত শিল্প কোনো খঙাল কালপুৰুষৰ মুগ্ধ হাতৰ,
সোঁৱৰণিৰ সাথৰত ডুবি থাকে যি আয়ুস্মান বিৰহ
শিলালিপি ত‍ই সেই অভিশপ্ত দোৱানৰ;

****************
২৬-০৪-১৩

Saturday 13 April 2013


তিৰাশী
======

শিলৰ মাতত ৰাতিবোৰে বাগৰ সলায়,
তেজৰ বুকু বিন্ধি
যাঠিৰ জোঙত এটা চেচুক জোন ;

আঠুৰ ঘিলাত তেজৰ পাপ লুকুৱাই,
আলিবাটত তেতিয়া চোৰাং খোজৰ হেন্দোলদোপ;  
উদং পথাৰত পৰ দি
আঘোণৰ পাতনিত এটা সন্ধিয়া
শ্বহীদৰ বুকুৰ দৰে,
বৰকাঁহত বাজি ৰোৱা এটা যেন প্ৰাৰ্থনা,
সান্ধ্য আইনৰ দৰে ;

কি নাম দিম এই উদ্ধত দিনক,
বাহনিত ফুচফুচাই পাৰ হোৱা গৰ্ভৱতী ৰাতিৰ সংশয়ক
কাৰ বুৰন্জীয়ে বুকু পাতি লব নষ্ট সময়ৰ অনুতাপ ?

তিৰাশী
======

শিলৰ মাতত ৰাতিবোৰে বাগৰ সলায়,
তেজৰ বুকু বিন্ধি
যাঠিৰ জোঙত এটা চেচুক জোন ;

আঠুৰ ঘিলাত তেজৰ পাপ লুকুৱাই,
আলিবাটত তেতিয়া চোৰাং খোজৰ হেন্দোলদোপ;    
উদং পথাৰত পৰ দি
আঘোণৰ পাতনিত এটা সন্ধিয়া
শ্বহীদৰ বুকুৰ দৰে,
বৰকাঁহত বাজি ৰোৱা এটা যেন প্ৰাৰ্থনা,
সান্ধ্য আইনৰ দৰে ;

কি নাম দিম এই উদ্ধত দিনক,
বাহনিত ফুচফুচাই পাৰ হোৱা গৰ্ভৱতী ৰাতিৰ সংশয়ক
কাৰ বুৰন্জীয়ে বুকু পাতি লব নষ্ট সময়ৰ এই অনুতাপ ?

নিৰ্জনতাৰ কোলাহলত বাজি ৰোৱা
সেই পগলা ঘন্টাৰ আৱাজ
মাতাল বুকুত বাগৰি আছে এতিয়াও
লঘোণীয়া এটা কান্দোনৰ বন্দৰ হৈ;
উচুপনিৰ হাতে হাতে জীয়াই আছে এতিয়াও
অৰ্পিতা দিনৰ খঙাল মন্টাজ
উপবাসী সময়ৰ ক্লান্তি হৈ !!

*******************
১৩-০৪-১৩


*******************
১৩-০৪-১৩

Friday 12 April 2013


ৰিভলভাৰ
=========

কান্ট্ৰি চং এটাৰ দৰে পাৰ হৈ যায় তেঁও,
হাঁহিত এটা ৰিভলভাৰ
আৰু ৰঙা নিচান আঁৰা মোৰ বুকুত
থকাসৰকা চহৰ আহত নিদ্ৰাৰ ;
চাল্লা কি যে ব্যাপাৰ !
তাৰিত ডুবি থাকে মাতাল কলিজা,
আৰু এটা টাকিলাতেই
বাগৰি হাহাকাৰ !
মাডাম-
ওঁঠত আপোনাৰ সেয়া বাৰু
মাৰিজুৱানা নে লিপ-লাইনাৰ ?
হোপা এটাকে মাৰি চাও দিয়কচোন
কিজানি আতৰেই মোৰ শূন্যতাৰ এই মহা হেংঅভাৰ !

না না ভয় নাখাব, পলাতক নহয় ম‍ই
কিম্বা শূন্যতাৰ কয়দী;
পুৰাতন অৰ্থহীনতাৰ শিকলি চিগি,
সাৰশূন্য নিয়মৰ প্ৰাচীৰ ভাঙি
স্বাধীন হোৱা কেৱল
কালৰ খোপাৰ আকাশীগংগা ;
বুকুত চিগাৰেটৰ ধোঁৱাৰ আন্দোলন,
গান, গীটাৰ আৰু অৰ্বুদ....অৰ্বুদ ভালপোৱা;
সমকামী ঈশ্বৰক, ৰঙা চকুৱা ধৰ্মক
জ্বলাই থৈ আহিছো মুক্তিৰ চিতাত,
নিৰ্বাণৰ চ’ডা মিলাই পীছো আলিঙ্গনৰ হুইস্কি
নাকচ কৰিছো ইলিউশ্যনৰ এই উদ্ভট পৃথিৱী
আৰু ঘোষণা কৰিছো জীৱনৰ বাবে জীবৰ জেহাদ;

মাডাম,
স্বৰ্গৰ লজেন্স আপোনাৰ হাততেই ৰাখক;
মোক্ষ লৈ মোৰ হব মন নাই মুঠেও
অমৰাৱতীৰ অৰ্ধনগ্ন অপেচৰীৰ মেহফিলৰ
লোলুপ দৰ্শক;
তাতকে দেখোন বাঈজীৰ কোঠাই ভাল !!
চ্চিল্ড বিয়েৰ আৰু চিকেন পকোৰাৰ শ্লোক পঢ়ক
এষ্ট্ৰেত চিগাৰেটৰ যজ্ঞাহুতি দিয়ক
নাঁৱৰীয়া ওঁঠেদি চলৌপ চলৌপকে বাই হুইস্কিৰ নাও
পাৰ হওক বৈতৰনী
আৰু উদযাপন কৰক মুক্তিৰ দিৱস
দিচকাউন্ট ৰেটত !!
নে কি কয় ??
গতিকে লাত মাৰক আপোনাৰ এই ঈশ্বৰৰ কানুন
সংযমৰ ষোড়শোপাচাৰ,
উলংগ নগৰত ধোবাৰ কি কাম ??
ফাঁচিকাঠত ওলমক চব পয়গম্বৰ, চব অৱতাৰ ;
উন্মুক্ত শৰীৰত আমাৰ
ভৰি থৈ নামি আহক মৈথুন মনচুন,
পুৰুষ তিতক প্ৰকৃতি তিতক
তিতক এই আকাশ ব্যোম
আৰু মানুহ হৈ পৰক ভালপোৱাৰ শ্ৰেষ্ঠতম চমত্‍কাৰ;

কি দিন, কি ৰাতি
হৃদয়ৰ চুকে কোণে পিয়াপি দি কেৱল আপুনি
যেন কোনো দুৰ্দ্ধৰ্ষ গেৰিলা,
ফুলদানীৰ বসন্তই বসন্তই নগ্ন ভিন্চি
ম‍ই তুলিকাৰ ৰাতি আৰু আপুনি উজাগৰ মনালিচা;
আঃ কি যে মজা !
মাডাম,
চৌপাশে যদি কেৱল শূন্যতাৰ ব্ৰেকেট,
এই সাৰশূন্য হৰণ-পূৰণৰ, নিৰবধি হিচাপ নিকাচৰ
অৰ্থনো ক’ত ?
এই জীৱনৰ স্থাপত্যই হয় যদি মহাশূন্যৰ হাতৰ অসমাপ্ত নিৰ্মাণ,
এই সময়ৰ শিল্প হয় যদি মহাকালৰ ভৰিৰ চঞ্চল নৃত্য-মুদ্ৰা
কি কৰিব জপি প্ৰাপ্তি-অপ্ৰাপ্তিৰ উয়েখোৱা মালা
কি পাব ঢেলপুঙা বিগ্ৰহত ঢালি আয়ুসৰ মিঠা মদ;
বাৰে বাৰে দুগ দুগ শান্তিৰ দম্বৰু বাজে
আৰু আপুনি নাচে,
ঘুৰি ঘুৰি বাজীকৰৰ হাতৰ বাজনা ঘুৰে
এচেলেকা সুখৰ চম্পাপুৰি বিচাৰি আপুনি জপিয়ায়
আৰু বাৰে বাৰে মুখথেকেচা খাই পৰে,
হে হে শিকলি পিন্ধা বান্দৰ হৈ আৰুনো কিমান নাচে ?
তাতকৈ ডাষ্টবিনত সজাই থওক আপোনাৰ
বিষাদৰ উপবাস, শান্তিৰ ব্ৰত;
ধোঁৱাচাঙত তুলি থওক যুক্তিৰ শুকান লাওখোলা
সময়ৰ নিঃকিন প্ৰজ্ঞা উচ্চাৰিত হৈ ৰব দিয়ক
চিচিফাচৰ শিলটোৰ ওভতনি অমৰত্বত
আৰু হিয়া খুলি আত্মহত্যাৰ মজা লওক;

এই ভ্ৰান্তিৰ ঊষ্ণতা জুৰাই ভালপোৱা দিয়া
হাঁওফাও ভৰাই প্ৰেমৰ অম্লজান লোৱা;
সুখৰ শীতত, দুখৰ জাৰত চুমাৰ চুৰট হোপক,
আৰু মোৰ এই অবাধ্য বুকুৰ খাৰ-ঘৰ
আপোনাৰ চকুৰ দিয়াচলাইৰে জ্বলাই দিয়ক;
জ্বলাই দিয়ক এই বেইমান দুনীয়াৰ সকলো
অৰ্থহীনতাৰ অৰ্থক !
এই শৰীৰেই য’ত এটা ভ্ৰমৰ অশৰীৰী প্ৰেত
এই অস্তিত্বই য’ত কেৱল এটা শাপিত নিদ্ৰাৰ সাধুকথা
জাগৃতিৰ যুক্তিনো ক’ত ?

মাডাম
মানুহ হৈ ভালপাই চাওক মোক, ম‍ই আপোনাক;
কাঠৰ নালাগে, মাটিৰ নালাগে
প্ৰেম হব চিৰসুন্দৰ ঈশ্বৰ আমাৰ ;
ওঁঠ ওঁঠে যদি বাঢ়ি আহে চুমাৰ নৰক
স্বৰ্গৰ কি দৰকাৰ ?
কি দৰকাৰ সেই গোলামৰ চৰ্দাৰৰ
ঈশ্বৰ নাম যাৰ !!

**************
১২-০৪-১৩

Sunday 7 April 2013



যোগিনী
=========

শিষ্ট নদীৰ দৰে বাঢ়ি আহে তেঁও-
মোৰ দুখৰ নাৰী,
দুপাৰত বাঁহ ফুলৰ অৰণ্য
হৃদয়ত গধূলিৰ ওলোমা পেইন্টিং ;

শোক তেঁওৰ উত্‍সৰ গহীন অৰ্থ,
স্পৃহাৰ স্থিতপ্ৰজ্ঞ চুৰৰিয়েলিজিম;

সেই কাহিনী আছিল
ৰূপান্তৰিত এটা হ্ৰদৰ দৰে,
আঠুত মুৰ গুজি বিলাপৰ
এটা অনুচ্চাৰিত লিপিৰ দৰে,

মুগ্ধতাৰ সংযম ভাঙি সেই প্ৰতীক্ষা আছিল
কোনো তথাগতৰ হাতৰ
অবিচল এটা জপ মুদ্ৰাৰ দৰে;

আস....! ক্ৰান্দসী ৰাতিৰ নাবিক,
জোৱাৰৰ আঙুলিৰ হেলনীয়া বিষাদ !
ঘাটহেৰোৱা ধুবুনীৰ শোকাতুৰ ৰাগ
আৰু নুজুৰিবি এই পালতৰা সন্ধ্যাত;
তৃষ্ণাৰ দূৰন্ত ওঁঠত
এতিয়া জ্বলি আছে উদাসী চ’ত
জ্বলি আছে বিষন্ন ব’হাগ ;

শাণিত ৰাতিৰ অশ্ৰুত নিনাদ
আৰু তুলি নিদিবি যোগিনীৰ কাতৰ কলিজাত !!

**********************
০৬-০৪-১৩


কাচিনৰ চিঠি
===========

হাজাৰ ভ্ৰমণৰ অতীতৰ পৰা ঘুৰি আহোতে
মোৰ ওঁঠত যাৰ নাম আছিল
সেই নাম তোমাৰেই আছিল আই,

এতিয়া জলফাই ৰঙৰ আয়ুস বিয়পি আছে
কুঁহিপাতৰ খঙাল ৰ’দত
বেয়নেটৰ ৰাতিত লৰালিৰ সাধু এটাই উজুটিয়াই
গোঁসাইঘৰত দুবৰি মুকুত খুলি থৈ
ৰণশিঙা বজায় বুঢ়াডাঙৰীয়াই ;
আই মোক শুব নিদিয়ে এই
কালিকালগা নিৰ্জনতাই
মোক শুব নিদিয়ে সপোনৰ সেঁন্দুৰ বন্ধকত থৈ
ধাৰে অনা হেজাৰটা নিদ্ৰাই;

এতিয়াও তাত
ঘাটুৱৈৰ হাতৰ ভোক লাৰুত
তেজীমলা শালিকী হৈ পৰেনে আই ,
চোতালত উধাতু খাই ফুলকোৱৰৰ সাধুৱে
যায় নে তুলসী তলৰ মৃগপহু চৰাই;
দেউতাৰ পদুলিৰ গোন্ধোৱা মালতী
এতিয়াও বুকুৱে বুকুৱে থাকেনে আমোলমোলাই ?
ইয়াত যে গোনাম’হৰ শিঙৰ দৰে খঙাল দিন,
ডাইল সময়ৰ ফণাই যেন প্ৰতিপ্ৰহৰ মৃত্যুৰ আশীৰ্বাদ দিয়ে
ফোপনিয়ে ফোপনিয়ে উৰি ফুৰে বিহলগা গান;
তথাপি টুটি অহা প্ৰশ্বাসৰ বেদীত তুমি,
তেজৰ প্ৰতিটো আৰতিত তোমাৰ নাম;
কেৱল তোমাৰ সোৱঁৰণিৰ দীঘল ৰাতিয়ে
কাঁড়ৰ দৰে বুকু বিন্ধি যায়;

তাতশালৰ দুপৰীয়া এখন বুকুৱে চাগে অহোৰাত্ৰ
মোলৈ বাট চায়, নহয়নে আই ?
কেতিয়াবা ফাগুন কেতিয়াবা ব’হাগে
হয়তো প্ৰায়ে তেঁওৰ গাৰু তিয়াই থৈ যায়;
প্ৰতিজ্ঞাৰ দৰে কঠিন তেঁওৰেইতো শূন্যতাই
মোক পুৰুষ হব শিকাই, পুত্ৰ হ’ব শিকাই
ধুমুহাৰ ৰাতিত সেই কাতৰ আপেক্ষায়েইতো
প্ৰভাত হৈ মোৰ চকুত বিজুলীয়াই;
পিছে ম‍ই জানো আই
নতজানু শিৰত কপৌফুলে নুশুৱায়,
শীতনিদ্ৰাৰ স্বপ্ন ফেহুজালিত জানো বেলি হৈ ওলায় ?
সেয়ে তেঁওক কবা
জল্লাদ সময়ৰ সকলো চুক্তি নাকচ কৰি
একমাত্ৰ তেঁওৰ দুবাহুতেই এদিন হলেও
ম‍ই পুনৰ জীয়াই উঠিম ;
চিৰঞ্জীৱ কবিতা হৈ
তেঁওৰ বুকুত মুৰ্ত্ত হৈ উঠিম
মৃত্যুৰ যশস্যাৰে, ভালপোৱাৰ চিৰনতুন সংজ্ঞাৰে !!

**********************
০৭-০৪-১৩

Saturday 30 March 2013


শিয়াল পুৰাণ
===========

দিনবোৰে এতিয়া উপাধি সলাইছে
ঢেকীয়াপতীয়া ৰ’দবোৰ আচলতে বাহনিৰ কুকুৰনেচীয়া,
চোতালত হাইব্ৰিদ শ্লোগান, হাইব্ৰিদ যোদ্ধা ;  
হেৰা লাল ফৌজৰ আৱাজ,
বিপ্লৱ কি ভেলেণ্টাইন দে’ত প্ৰেয়সীয়ে দিয়া ৰঙা গোলাপ ?
যে আইনাৰ গ্লাছত পানী দি দুদিন ৰাখি থম
আৰু ক’লা পৰিলেই দলিয়াই দি ক’ম
ফুল চিগাতো ভাল কথা নহয়,
ভাল কথা নহয় বুকুত তুলি লোৱাতো তেজৰ সন্তাপ !

আপুনি হয়তো ভাবে
"বিপ্লৱ ইজ এ কন্ড’ম
জব তক হে দম য়ুজ কৰৌ
অউৰ দম নিকল জায়ে ত’ জাকে ফ্লাছ মে ফেকৌ"
হা হা
এনেই মৰে গুলী খাই বেচেৰা গুৱেভেৰা ,
কফিনৰ মাৰফতত যৌৱন প’ষ্ট কৰি
এনেই বুঢ়া হয় ফিডেল কাষ্ট্ৰ’ l
বুৰ্বক সময়,
মুকুততকৈ মহঙা জানো শিৰ কেতিয়াবা হয় ?
তাতকৈ ঘাম মচি দিয়া হুজুৰৰ ভৰিতলুৱাৰ ,
স্বাধীনতাৰ নাঙল টানি টানি
পুজিপতিৰ পথাৰ চহোৱা,
আৰু চিঞৰা জয় ৰাষ্ট্ৰদেৱীৰ জয়
জয় নীলা শিয়ালৰ জয় !

তেজত ডুবাই থৈ আহি মোৰ লুকাভাকুৰ ববচা চোতালক
জুইত জাপি থৈ আহি ঢোপ খেলা
মোৰ সেই লৰিয়লি পথাৰক,
এতিয়া নাম দিছা তাক
বয়ঃসন্ধিৰ উন্মাদনা, এদ্ৰিনেলিন ৰাছ;
আৰু টেটুফালিছা
জ্বলাই থৈ আহি সহস্ৰ সহোদৰক আমিয়েই পালো অৱশেষত
শান্তিৰ দুৰ্লভ মন্ত্ৰ,
আৰু বাকী চব বকৱাছ ;

হা হা সংগ্ৰাম সংগ্ৰাম
মাফ কৰি দিবি ভাই আৰু নোৱাৰো তোৰ বোজা বাব
দিন ডাঙৰ হ’ল, ৰাতি গাভৰু
বাৰীৰ বগৰী কোনে বুটলি খাব....?
গোহালি পুৰি
লৈ আহিছো এইবাৰ নিৰ্ঘাত শান্তিৰ ফেহু ,
চিনিছো শেষত নদীৰ মুল
মৰাসুতিৰ নাও চপাই আনিছো
আকালত মাৰি খোৱা পহুৰ শিং,
চিন্তা নকৰিবি আই
চাবিছোন এইবাৰ শান্তি আনিমেই আনিম;
এন্দ ড’ন্ট ৱৰী
মোজাইক দেৱালত, মাৰ্বলৰ ফ্ল’ৰত আকি থম বাৰু
সংগ্ৰাম তোৰ
অৰ্ধ উদিত পুৱাৰ কথা,
ময়ুৰপাখীৰ ৰথত বহি কবি হৈ লিখি থম নহয়
কবিতাত তোৰ ভেলেঙী যন্ত্ৰণা;
চিন্তানো কিয় কৰিছা.....?

হেৰা কেঁচুমতাৰ বাহ বান্ধি
সুৰংগৰ সধুকোৱা মহান কথক,
পোৰা বাৰুদৰ গোন্ধতে হাঁচিয়াই কাহিল হোৱা
আপোনাৰ নতজানু কলিজা,
বুলেটৰ দাগ মচি বুকুত এতিয়া পিন্ধি ফুৰিছা পয়ালগা চেল্যুট,
আৰু শ্লোগান দিছা -
বিপ্লৱ মানে আচলতে আস্তাবলৰ হেৰোৱা ঘোঁৰা
বিপ্লৱ মানে আচলতে চাৰ্কাচ,
বিপ্লৱ মানে কাউবয় হেট, অলগদ্ধৰ চৰাইখানা !

পাৰিলে এবাৰ লুটিয়াই চাবাচোন
তোমাৰ বন্দুকৰ আঙুলি ছাপত
সেই কবিতা আধা লিখা
হেজাৰ বুকু আজিও শুদা,
হেজাৰ সেঁওতা যে আজিও উকা !!

*******************
২৯-০৩-১৩

Friday 22 March 2013


কালি
====

তালপাতত চুলি মেলি নিতাল ৰাতি
তেজত দো খায় পিয়াহ,
বুকুত টোপাল হৈ শিলৰ নিৰাহাৰ অৰণ্য;

তেওঁক য’ত এৰি থৈ আহিছিলো
তাৰ পৰাই এই তামবৰণীয়া সেওঁতা,
এতিয়া ওঁঠত সুহুৰিয়াই ফুৰো তৰংগায়িত গধূলি এটা
অথৰ্ব শব্দহীনতাই ডিঙিত পিন্ধাই দিছিল
দীঘল বুকুত কাটি থোৱা জিভাৰ আৱাজ,
অলেখ অনুচ্চাৰণ ৰক্তাভ নীলা

তাৰ পিছতেই ম‍ই ওভতি আহো
খোজত ভাঙি দুপৰ কণ্ঠৰ চিঞঁৰ,
ৰাতিৰ নিদ্ৰিত হাড়ত আওজি
সেয়া যেন আজন্মা কালি;
কাৰ বুকুত তেজ হৈ ডুবি
কাৰ চকুৰ আধামুদা প্ৰহৰ !

তালপাতত চুলি মেলি নিতাল ৰাতি
অশ্ৰু হৈ দো খায় তেওঁ কোন ৰুদ্ৰাক্ষৰ ?

**************
২১-০৩-১৩

Tuesday 19 March 2013


ইনচ’মেনিয়া
==========

অহাকালি টোপনি
গাৰুভৰি তোমাৰ ভাগৰৰ তুলা,
অবিন্যস্ত চুলিৰ ভায়লিনত
মুদ খাই অহা নিতাল নিশাৰ স্বৰগম
আৰু ৰাতি জুৰি বাজি থকা মোৰ নিদ্ৰাহীনতা
কি বিষাদ কি সপোন
সকলো আন্ধাৰত তিতি চপচপীয়া;

ৰাতি হেনো কবি,
ডিঙিলৈকে পি আন্ধাৰ হুইস্কি
জ্বলি থাকে কবিৰ দুখৰ দেৱালয়,
তোমাৰ পৰাতো কেনেবাকে লুকুৱাইয়ে থয় নিজক !
পিছে দাপোনত বিস্মৃতিৰ চকু দুটা খুলি থৈ
কি জানো দুখত
তাৰ সুহৃদ হয়হি টোপনিগধুৰ সময়;

নিদ্ৰাহীনতা
তোৰ চকুৰ সিপাৰৰ টাবটোত
ৰুই থম মোক,
পাতৰ দৰে গজালি মেলিব
সপোনৰ সেউজীয়া !

***************
১৯-০৩-১৩

Monday 18 March 2013




বগলীৰ সাধু
==========

মৰা বিলৰ পাৰত এজাক বগলীয়ে এদিন গীত জোৰে
এংকৰি বেংকৰি হায় হায় পানীজোকে খেদি অহা
এটা কৌতুহলৰ দীঘল ভৰি
জলপৰীৰ স্বপ্নত দোবালপিটা নুপুৰ হৈ নাচে;
মহাশয়,
সোণ চেলেকি নিৰ্বাণ পোৱা আপুনি হেনো ৰূপান্তৰৰ জঁটাধাৰী,
চুলিৰ পাকত হেনো ছিন্নমস্তা জাহ্নৱী !
সাঁতখন বৃন্দাবন
আৰু মাতাল সুৰুযৰ পাতাল ভৈৰৱী
সেঁতু বান্ধি হয়হি আপোনাৰ চাবুকৰ শান,
পোখৰাজ মণি পিন্ধি পিতলচকুৱা নাবিক
আপোনাৰ সমুদ্ৰমন্থনৰ বঙহী;
পিছে সাতামপুৰুষীয়া মোৰোতো শিলৰ বাগান ,
বাৰিষাৰ জেদতে আত্মজাহৰ ক্লান্ত দিন
জাৰে জহে সমান,
আৰু আপুনি কয়
অষ্টধাতুৰ শিপা গাঠি লিখি থ দীৰ্ঘশ্বাসৰ বুৰন্জী ?
মহাশয়,
সিৰাই সিৰাই এতিয়াও বৰষুণৰ নিৰন্ন দিনলিপি,
শুকাও বুলিও নুশুকোৱা ৰ’দৰ নীলকণ্ঠ ঘা;  
অৰণ্যৰ আয়োজন নাই বুলিলেওতো
বুকু ফুটি ওলাব‍ই শতাব্দীসুপ্তিৰ দোকমোকালি,
নিজৰ চিতাৰ পৰাই এদিন হলেওতো জ্বলিব‍ই
ধনগুলৈৰ অশান্ত আত্মা,
সেই দিনটোলৈ কেৱল মহাযুদ্ধৰ আখাৰা,
সেই নিনাদলৈ
শব্দৰ স্নায়ু চুই কেৱল কবিতাৰ বিদ্যুত্‍-জিহ্বা;

কেঁকোৰা গাতৰ বাৰিষাত আপুনিওতো নাৰ্ছিচাছ,
এঠেঙীয়া বগলীৰ জখলা বগাই
হুমুনিয়াহৰ আৰ্চিত লিখি থোৱা নাই জানো
চিলনীৰ জীয়েকৰ চুলিৰ মাপ তিনিযোজন দহহাত !
হয় পৰুৱাই পোৱা মোৰ ব’হাগৰ বাটত
এতিয়াও জিৰায় আঁহতপাতৰ প্ৰজাপতি,
ভোটোৰাৰ আঠাত এৰি থৈ আহিছো যি
নগদ সাঁতকুৰি নদীৰ লৰালি,
ঘামৰ চিলা উৰুৱাই
সাতুৰি পাৰ হয় এতিয়াও তাত শূন্যতাৰ ভোগালী দিন,
দেওশালৰ ৰাতি বাগানভিলিয়াৰ গোন্ধ খেদি
নিখোজ হয় প্ৰজ্ঞাৰ সোণালী ঈগল,
দুৱাৰমুখতে জাল পাতি ধৰে আহুতিৰ মকৰাই
উচুপনিৰ শ‍ইচ, কেয়ামতৰ আহিন ;
আৰু আপুনি সোধে পোঁতাশালৰ নুপুওৱা ৰাতিৰ
আহুজ কেইমাহ কেইদিন ?

মহাশয়,
নিৰ্বাণৰ দুবৰি তুলি বুদ্ধ হব খোজে যদি
সময়ৰ দুৰ্ধৰ্ষ আত্মজীৱনী,
তেন্তে কাৰ আপেক্ষাত শিল হ’ব কওকচোন অহল্যাৰ চকুপানী;
পিণ্ডজলৰ সোৱঁৰণি হাত পাতি
এই দৈৱত্ব হয় যদি শব্দভেদী শংখ
বধিৰ পৃথিৱীয়ে হেৰুৱাবনো কি ?
সেয়ে কবৰত এটা পুৰ্ণিমা,
দধীচিৰ হাড়ৰ এটা বিলীন প্ৰাৰ্থনা
নামি আহে তপোবনৰ বেইতা জোনৰ হাতত ধৰি;
সংগ্ৰামৰ মহেন্দ্ৰক্ষণত এদিন
জুই হব সি,
আত্মপ্ৰাপ্তিৰ কঠিন বৰ্ম্ম পিন্ধি
হয় বৃহন্নলা নহয় গান্ডীৱধাৰি;
সেই দিনটোলৈ আপেক্ষা কৰক মহাশয়
গণিকাৰ প্ৰাৰ্থনাৰ ধোৱাই আৰু ঘোলা নকৰে
ঈশ্বৰৰ খিৰিকীমুখ,
দেৱদাসীৰ খোলা চুলিত আলিঙ্গনৰ উপনিষদ পঢ়ি
পুৰুষ হোৱাৰ আখাৰাত
ঈশ্বৰ আৰু কেতিয়াও নহব চিৰকাপুৰুষ !!

**************
১৮-০৩-১৩

Saturday 16 March 2013


স্বপ্নদোষ
======

নাভিয়েদি এখন বৰফৰ নদী
হাত মেলি ঢুকি পাও নাপাও দুপাৰ,
ইড়ি নে পিঙ্গলা
শোকৰো অদ্ভুদ বাট;
পিয়াহৰ আঙুঠি পিন্ধি উৰি অহা এটা অশান্ত চৰাই
পদুমৰ ছাত জড়তাৰ অৰ্থ ভাঙে
ঠোটত বৰফ ভঙাৰ মাত;

ভটিয়লি সপোনৰ তলত সাৰে থাকে এটা অস্থিৰতাৰ মৃগনাভি
বুকুজুৰি ধোৱায় অলঙ্ঘ্য শব্দহীনতা
শৰীৰৰ দৰে সৰ্বত্ৰ এটা যেন প্ৰাচীন পাপ,
ক্লান্তিৰ এজাক বাৰিষাই আলিঙ্গনৰ অভ্যাস কৰে
সমৰ্পনৰ এটা জোনৰ হাতত ধৰি
উঠি আহে ডুবাৰু বিষাদ,

সেই অস্থিৰতা এটা শংকাৰ নাম আছিল
সেই অক্ষমতা এটা দীক্ষাৰ নাম আছিল
পশ্চাতাপৰ আঙুলিত এটা যেন দুপৰ মাত,
ধূমায়িত বিশ্বাসৰ সন্মোহনত দুলি
এটা যেন গান্ধাৰ অনুৰাগ
চুব নোৱাৰা শূন্যতাৰ নগ্নতাত !

********************
১৩-০৩-১৩

বিষয়: ফাগুন
===========

উধাতু খাই অহা ভালপোৱাৰ বতৰ
তোমাৰ হাততে থলো,
বিষন্ন আত্মীয়ৰ দৰে কিমানটা ঋতু যে পাৰ হৈ যায়
উদাসীনতাৰ প্ৰাচীন সাকোৰে,
কিমানটা ভঙনীয়া কান্দোনে যে ধুই নিয়ে
ইতিহাসৰ মুগাৰঙী যৌবন ?

শুকান দুপৰীয়াত সিচি ৰ’দৰ অৱসাদ        
তেওঁৰেইতো প্ৰশংসাত
সিদিনা বতাহৰ ওঠত খোনাইছিল ফাগুনৰ মাত,
আধৰুৱা এটা কবিতাৰ পংক্তি হৈ
সপোনৰ এটা ঘোৰাই উৰুৱাই যোৱা
চকুৰ উস্ম ধুলি
পৰি ৰৈছিল দৃষ্টিৰ দুৰ্লভ মৌনতাত ;

তথাপি এটা পূৰ্ণাঙ্গ শূণ্যতাৰ উপমা  
ভাহি আছিল নৈশব্দৰ শালিন সুহুৰিত,
তথাপি হাঁহিৰ দৰে এখামোচ অমায়িক বেদনা
বৈ আছিল অস্বীকাৰৰ গভীৰ আকুতিত ;
হাতৰ ভৰত সময় থৈ
আমি জুখি চাইছিলো অনুৰাগৰ ভৰশূন্যতা,
তেওঁৰ নে মোৰ, কাৰ আছিল জানো
বিষন্ন কোনো চিম্ফনীৰ দৰে বুকুত গধুলিটো
এটা যেন পলম হোৱা সপোনৰ খৰখেদা !

ৰজঃস্বলা দিনবোৰৰ সপোন সিদিনা ফুল হৈ সৰিছিল
মদৰুৱা এটা আক্ষেপৰ তলত,
স্থবিৰতাৰ নদী সাৱতি বৈ আছিল চিৰাচৰিত ফাগুন;
কোনে বা কাক বিচাৰিছিলো
কোনে বা কাক খেপিয়াইছিলো
আপেক্ষাৰ সেই শেষ অনুবাদত !!

**********************
১৬-০৩-১৩

Monday 4 March 2013


আত্মগাঠা
========

The fingertips nourished
the dernful dreams
And the tortoured soul
cried out
"let the sun decline the shine
and embrace rain."
I stood there holding the hand of soluble loneliness;
Oh torpid night,
crawl into me
or let me crawl into light !!

অহাৰ জানো কথা আছিল,
পৰিভ্ৰমী চৰাইৰ দৰে ঘুৰি নোচোৱাকে
গুচি যোৱা মন্দ্ৰিত সময়ৰ,
শিপাৰ দৰে এটা খামোচ, পাহৰণিৰ কিম্বা দৰ্শনৰ;
দেহতকৈ বিশাল হোৱা কিনো থাকিব পাৰে
সেই ছায়াৰ আত্মগাঠা,
য’ত এটা বিশ্বাস
শিলৰ দৰে, অৰণ্যৰ দৰে
কেতিয়াও নসৰা টোপালবোৰৰ এজাক বৰষুণৰ দৰে
গজি উঠে শূন্যতাই কবৰ খন্দা দেহৰ মাটিত;

হাফলু হৈ পুনৰ থিয় হোৱা আন এটা মৌনতা,
যি জ্বলাই থৈ আহিছিলো মোৰ জন্মৰ পাতনিত
সেই অস্থিৰতাৰ বাহি হোৱা নৈবেদ্য
এতিয়াও কিয় ধোঁৱায়
সোৱঁৰণিৰ নাঙঠ বিগ্ৰহ তিয়াই,
অগ্নিতো কোনোকালে নাছিল সেই তৃষ্ণাৰ নাম
সৰোবৰত নামি যি আওৰাইছিল
পানীৰ ৰাগ, পিয়াহৰ মহাকাব্য;

অবিনাশী সেই স্থবিৰতাৰ বাহিৰে
সময়ৰ আন কোনো গতি নাছিল
নাছিল সলাই লব পৰাকে কোনো বেলেগ ঠিকনা,
দুৰ্বোধ্য এই শূন্যতাৰ সীমাত
নিজক বুজাবলে হয়তো জীৱনৰ
আৰু কোনো অজুহাত নাছিল
নিৰ্যাতিত সুখৰ কিছু খুচুৰা মুদ্ৰাৰ বাহিৰে !!

*****************
০৪-০৩-১৩

Friday 22 February 2013


অপাংক্তেয়
========

বাউসীত কোনো সাধকৰ কাংক্ষিত ৰাতিৰ আন্ধাৰ,
দেহ এৰি
প্ৰাৰ্থনাৰ ফছিলৰ পৰা উঠি আহে মোৰ ঈশ্বৰ
উজাগৰ দুহাতত শোকৰ দোৱান;
শূন্যতা মোৰ তপস্যাৰ নাম নহয়
কিম্বা প্ৰতীক্ষাৰ বিলাস,
মৃত্যুৰ বিৰল দান হাত পাতি লৈ
ময়েই হম পূৰ্ণতাৰ প্ৰথম ব্ৰাহ্মণ;

উদাৰ পাপৰ হাতত সপি থৈ সমস্ত আয়ুস
সময় এদিন অমৰ হৈছিল,
বিষাদৰ গেৰুৱা গাত মেৰিয়াই
পৃথিৱী আছিল সেই ভিক্ষুক
যি নাভিত জীয়াই ৰাখিছিল ঈশ্বৰক;

অনিবাৰ্য্য সকলোবোৰ অৰ্থৰ শেষত
তেওঁৰেই হাতত সপি থৈ ঈশ্বৰক,
ম‍ই হ’ম যেন এনে এটা সনাতন অৰ্থ
অৰ্থহীনতাই হব যাৰ পৰম অৰ্থ !

**************
১৭-০২-১৩

Friday 1 February 2013


শেষত সকলো
==============

শেষত সকলো মানুহেই নিজান নাবিক,
ডিঙিত ওলোমাই বৰফৰ কম্পাছ
কামিহাড়ৰ পোতাশ্ৰয়ত পৰি ৰোৱা
জাহাজৰ জঁকা;

এখন পানীৰ চহৰত পুতি থৈছো মোৰ উজাগৰ শ্মশান,
পুতলা জোন এটা নামি জুখি চায়
কিমান দ
ভৰিৰ আঙুলি তিয়াই গুচি যোৱা অজেয় বন্দৰ,
ব্ৰোণ্জৰ তাৰত বাজি ৰোৱা সেই দুধাৰ সমুদ্ৰ;

শেষত সকলো মানুহেই শূন্যতাৰ বৰ্ণনা
শৰীৰৰ দুৱাৰ জপাই গুচি অহা এটা শংখনাদ,
এটা সন্ধ্যাৰ বিষন্নতা মেৰিয়াই
সাৰে ৰোৱা এখন নিদ্ৰাৰ পতাকা;

সোঁৱৰণি অথবা বিষাদ,
বুকুৰ ভিতৰতো খোলা থাকে অলেখ চিঠি
প্ৰেৰকৰ নাম নোহোৱা !!

************
২৬-০১-১৩

Saturday 12 January 2013


চম্পাৱতী
=======

দ পথাৰৰ টুনী হৈ খুটিয়াম
তোৰ শুৱনি বুকুৰ ধাননি,
চম্পাৱতী
ক’ত লুকাবি, কাক ধিয়াবি ?
ধানো খাম চাউলো খাম
পগলা বতাহ হৈ তোৰ
চকুপানীৰ চৰাই হুৰাম ;

বাওঁধানৰ লেচেৰীয়ে বুকুতে মেৰিয়ালে,
ধান ৰখি থাকোতে চম্পাৱতীক হেনো
খেতৰে লম্ভিলে,
ৰাতিয়ে ৰাতিয়ে চেনেহৰ খমখমীয়া পাট;
বটা চৰাইৰ ডেউকাত বাজিল
ধুৱনি হিয়াৰ নুপুৰ,
ৰাতিৰ মুকুতা বুটলি বুকুত বগাল
চিলমিল সপোনৰ সাপ;

ৰিং মাৰি ৰাংঢালী পথাৰখনক জোকাই
কোনে জানো কপালত সেঁন্দুৰি শিহা জ্বলাই,
কলপুলিৰ নঙলাইদি
বেঙা মেলি পাৰ হয় শোকৰ গধুলি;
আবেলিৰ বতাহত ৰুণ দিয়া ঋতুৰ গান,
শাওলগা হাইতাল হাত পাতি
হালি জালি কান্দে
হিয়াৰ আজলি ফুল চন্দন তুলসী;

লাজৰ জেতুকা বতি চম্পাৱতী ক‍ইনা
বৰষুণৰ দোনাকাটি চম্পাৱতী ক‍ইনা,
সেউতী অৰণ্যৰ পদুলি নিৰাই
ৰূপৰ কপালী হৈ নামে এধাৰ পাৰিজাত মণি;
আঙুঠিত সোণঁচৰোৱা দুখৰ বাখৰ,
মেখেলাৰ পাতলিত উচুপনিৰ নিমজ বনগুটি;
বেদনাৰ অঙঠা ফুকাই ফুকাই
সতীয়া জোনে ৰিহাত তুলি দিয়েহি
গ্ৰহণৰ এটা কলীয়া উৰুলি ;

"ৰঙা সূতা আৰু বিষন্নতাৰ চেপেটা মাদলি,
চম্পাৱতী সেই শূন্যতাৰেই বেনাম নাৰী
যাৰ কপাল ধিয়াই উৰি যায়
শনাহী পৃথিৱীৰ হুতাহ,
শোক আৰু ভালপোৱাৰ ৰঙা গাঙতি ;

পানী নোৰোৱা ঘাটটোতে কলহ এটা বুৰে
এজোলোকা বিয়ানামেৰে পিতাইৰ সাঁচতীয়া ভেটুৱা ভৰে;
সপোনৰ অলঙ, সপোনৰ দলঙ
সপোনৰ লাই মোচৰি
কেতেকীৰ মাতত মালা হৈ সৰে ৰাতিৰ গেন্ধেমালতী l
শূন্যতাৰ চোতাল মোৰ,
ব’তোলা বেথাৰ দুহাত
জোনটো চাপৰি আহি চকুতে তিৰবিৰায়;
খোলাচুলিত হেঙুলীয়া সানি
মোৰ মিনতিৰ বিয়াকুল বেলি
হালধীৰ পাতত পৰি লহিয়াই ;

পথাৰ জোৰা মোৰ মেঘ,
ঘাট জুৰি মোৰ নৈৰ চিনাকি শৈশৱ
ক’ত থও ?
অৰণ্যৰ শিপাত কাৰ নামৰ জেতুকা নো সেয়া...
পানী নে মেঘ ?
ক’ত সেই পখিলা সপোনতো মোক খেদি ফুৰা ?? "

ইতিঃ
ঘুমতিৰ গিলিপ তিয়াই
আৰু সপোন নুটুকিবি চম্পাৱতী,
সপোন নুটুকিবি !
বুকু কুটকুটাই, ককাল কুটকুটাই
জাননে মোট পিন্ধা মোৰ অঘৰী সপোনটোৱেই
তোৰ বুকুৰ আচঁল খহাই !!

*********
১২-০১-১২

Thursday 10 January 2013


শীতৰ চহৰ
==========

এনেদৰেই চহৰলৈ শীত আহে
মেনহ’লৰ খোলা মুখত কুৱঁলীৰ চাৰিটা হাইকু,
ঠেৰেঙা দুপৰীয়াৰ কোনোবাটো ফাটত
এপাহ দুপাহ
ৰ’দৰ কাঠফুলা গজে;

বহু প্ৰত্যাশাৰ এটা ধোৱাৰঙী বিলাস
মহানগৰৰ ধমনীয়ে ধমনীয়ে,
হুইস্কিৰ হালধীয়াৰে শূন্যতাৰ শৰীৰত
সাতটা বৰফৰঙী জোন চকুমুদি ডুবে;

শিলৰ স্তনৰ দৰে চেচা যি সন্ধ্যা,
তলুৱাত লৈ বেলিৰ বেজাৰ
বৰশীত উঠি আহে জাৰৰ জকা;
আঙুলিৰ চুৰটত বেইমান ভৱিষ্যত্‍
ওঠত নষ্টালজিয়াৰ কাঢ়া ধপাত
নিৰ্জনতাৰ অঙঠাত হৃদয় সেকি,
চহৰ নহয় যেন
সি ফুটপাথৰ কোনোবা বহেমিয়ান পথিক !

চুমাৰ গলিয়ে গলিয়ে এতিয়া
মৰা সাপৰ দৰে দীঘল ৰাতি,
এনেকৈয়ে চহৰখনলৈ শীত আহে,
সাতদিন সাতৰাতি ৰ’দৰো হেনো টোপনি খতি !
                         
**************
১০-০১-১৩
(অসমীয়া প্ৰতিদিন- সম্ভাৰ ৪-০২-১৩)